Wit getinte IJsvogel in Mariahoeve

Afgelopen week werd een vrij witte IJsvogel gemeld in de Haagse wijk Mariahoeve. August van Rijn gaf de melding door aan de Haagse App-groep, nadat hij de vogel had teruggevonden.
Vrijdag ben ik daar samen met Wim van Yperen naar op zoek gegaan. Uiteindelijk na een half uurtje struinen, zag Wim hem plotseling van ver aan komen vliegen en invallen op geheel met bladeren bedekte takken van een struik langs de sloot. Kort hierna zag ik hem ook in een flits. Even later konden wij de vogel wat langer over de lengte van de sloot zien vliegen en weer invallen in dezelfde struik.

Wit getinte IJsvogel valt in op overhangende tak, schuilgaand achter bladeren

Het spiegelbeeld in het water toont al een grotendeels witachtige vogel met oranje borst.
Mogelijk is hier sprake van leucisme: nee dus, zo blijkt nu uit een reactie van Hein van Grouw, Senior Curator Bird Group van het Natural History Museum in de U.K.

Leucisme werd, aldus van Grouw, in het verleden op de juiste manier gebruikt, maar in de loop der jaren is het vervallen in het gebruik voor alles wat bleker is dan normaal.
Het blauw in de IJsvogel is een structuurkleur, vervolgt van Grouw, het pigment diep in de veercellen is zwart, maar door de lichtbreking en reflectie zien wij het als blauw (een beetje vergelijkbaar met de blauwe lucht). Deze IJsvogel heeft de mutatie Bruin en hierdoor is het dieperliggende pigment niet zwart maar (donker) bruin en zal het eindresultaat na lichtbreking en reflectie ook iets lichter zijn.
Omdat het onderliggende grijze pigment (eumelanine) op de borst en buik nu ook lichter en meer bruin is, toont de oranje onderzijde (phaeomelanine) nog helderder.
Omdat de vleugelpennen alleen maar eumelanine hebben, met vrijwel geen structuurblauw en omdat eumelanine "aangetast" door de mutatie Bruin erg snel verder verbleekt in het zonlicht, tonen deze vleugelveren dus zo licht van kleur.
Ook de spreeuw van de Flevopolder (zie laatste twee foto's van dit blog) is geen Leucist: dit beestje heeft, aldus van Grouw, een sterke vorm van Dilution die beide melaninepigmenten "verdunt".

Na weer een landing in de inmiddels bekende overhangende takken, kwam de vogel opeens te voorschijn en maakte hoogte boven de sloot, waarbij hij vanuit mijn gezichtspunt prachtig te zien was en viel in tussen de takken van een boompje aan de overkant. Een zogenaamd "van Yperen moment":
alleen stond Wim nu net op de verkeerde plek en ik op de goede. Het kan verkeren -:)

Wit getinte IJsvogel Den Haag, Mariahoeve 17-11-2016

De  vogel bleef ongeveer 20-30 seconden zitten en keerde zich kort voor hij wegvloog ook nog even om, waardoor ik gelukkig ook de rug en stuit te zien kreeg. Duidelijk veel lichter dan bij een niet afwijkende vogel. Verder is de snavel geheel rood/oranje en de iris vrij licht.

Wit getinte IJsvogel Den Haag Mariahoeve 17-11-2016

Ruim een uur later kregen wij de IJsvogel weer mooi in beeld: hij kwam van achteraan de sloot aanvliegen en viel in aan de linker oever.

Zoekplaatje: waar zit de wit getinte ijsvogel?

Al met al een prachtig afwijkend gekleurde IJsvogel, die zich soms kortstondig fraai laat zien.

Tot slot nog twee archieffoto's van een wit getekende spreeuw, die ik twee jaar geleden ontdekte in de Flevopolder bij de Dodaarsweg.

Wit getekende spreeuw met gewone spreeuw, Flevopolder 4-10-2014